«Այն ժողովուրդը, որը հրաժարվում է Հայրենիքը պաշտպանելուց, զրկվում է Հայրենիքից, այն խլում է ուժեղ արթուն թշնամին»,- գրում է իր տելեգրամյան ալիքում ռուս ռազմական թղթակից Յուրի Կոտենոկը, որը 2020 թ. հոկտեմբերին վիրավորվեց, երբ ադրբեջանցիները հրթիռակոծեցին Շուշիում Սուրբ Ղազանչեցոց եկեղեցին: Ստորև գրառումն ամբողջությամբ:
Մենք լքում ենք Արցախը, որն այլևս գոյություն չունի: Ղարաբաղում արդեն խաղաղ պահելու մարդ չկա. Ադրբեջանը ստացավ այն, ինչ ուզում էր՝ տասնամյակներ շարունակ պատրաստելով ռևանշը: Այժմ ագրեսորը ոչնչացնում է այնտեղ հայկական ժառանգության հնությունները: Ոչինչ նոր չէ Լուսնի ներքո. պոկում են խաչերը տաճարներում, ջարդում են լքված հայկական բնակարանների կահույքը, քանդում են գերեզմանները և կղկղում են տապանաքարերի վրա: Այդպես վարվում են վայրենիները:
Էհ, դժվար է առաքինություն ակնկալել օտար քաղաքակրթական մոդելից: Այնտեղ իրենց նշաձողն է: Նրանց ներվում է ամեն ինչ: Վերջ ի վերջո, տաճարներին զարկելն այնտեղ սովորական բան է, ճաշակի և ուժի նշան: Բայց հերիք է վայրենիների մասին: Նրանք հենց կոչված են նրան, որ մենք արթուն մնանք:
Խոսքս հայերի մասին է: Ելքը կործանում դարձավ ավելի քան հարյուր հազար մարդկանց համար, որոնք մնացին լքված ու մոռացված Հայաստանի ղեկավարության և իրենց հայրենակիցների կողմից: Չնչին փշրանքներ՝ որպես ամենամսյա հատուցում արցախցիներին. էդ լո՞ւրջ եք ասում: Ոչ մի ողորմություն երբեք չի փոխարինի մարդկանց Հայրենիքին:
Բայց Հայրենիքի համար պետք է կռվել, պայքարել բառի բուն իմաստով: Կռվել: Եթե զորավարներ ու առաջնորդներ չկան, պետք է Աստծուց խնդրել: Պետք է աղոթելով աղերսել: Բայց նրանք, ովքեր կարողանում են և ցանկանում են աղոթել: Այս իրավիճակում ոչ ոք հայերին չի կարող օգնել: Հավանաբար սպասումներն ուրիշ էին, դրանից էլ դժգոհությունը Ռուսաստանի խաղաղապահների զորակազմից:
Ես շատ հարցեր ունեմ Արցախում ՌԴ-ի առաքելությանը: Դրանք մնացել են անպատասխան: Բայց գլխավորը, միևնույն է, դա չէ: Այն ժողովուրդը, որը հրաժարվում է Հայրենիքը պաշտպանելուց, զրկվում է Հայրենիքից: Այն նրանից խլում է ուժեղ արթուն թշնամին: Լվացին ձեռքները:
Հայ կամավորական գումարտակներին թույլ չտվեցին կռվել Հայրենիքի համար: Ճարպկորեն ու խորամանկորեն սուլոցով բաց թողեցին Հայաստանի ու աշխարհի հայերի ընդվզման գորորշին: Հիմա նրանք, ովքեր որպես Հայաստանում արևմտյան տեխնոլոգիաների առաքյալ են հանդես գալիս, կարող են հրճվել. Ռուսաստանը հեռանում է Ղարաբաղից, ռուսատյացության աստիճանը երկրում կամաց-կամաց բարձրանում է ուկրաինական տարբերակով, մերձեցում Արևմուտքի հետ ավելի, քան երբևէ: Այնտեղ գնահատում են, խոստանում, ոգևորում, հույս են տալիս։ Հիմա պահանջելու են հեռացնել Գյումրիում տեղակայված ռուսական բազան:
Հայերին նոր փորձության է սպասում: Բայց, անկեղծ ասած, Արևմուտքի խոստացած ազատությունն առանձնապես տպավորիչ չէ: Ամենագնաց հնդիկների արշավանքը Երևանի վրա սոսկ մեծ փոփոխությունների նախերգանքն է: Անգլիացիները խոստանում են փող տալ մոնոէթնիկ Հայաստան միգրանտների մի խմբաքանակ ներմուծելու դիմաց, հավանաբար որպեսզի թեթևակի «ջուր խառնեն», նոսրացնեն հայերին: Թե՞ սա ինչ-որ սադրանք է Լոնդոնից:
Երևանում միասեռականների շքերթներ կլինեն ոստիկանների պահպանության տակ (գինը՝ առանց վիզայի ԵՄ-ի հետ): Հայերը, Արցախի կորուստը «կուլ տալով», «կուլ կտան» նաև դա: Հա, ուր որ է նրանց կստիպեն հանել Արարատը զինանշանից: Դա՞ էլ կանեն:
Կլինի առանց վիզայի, առևտրի և գների աճ: Տավուշի գյուղերի կորստյան հետ Երևանից Թբիլիսի գնալու համար կպահանջվի Ադրբեջանի թույլտվությունը: Նրա պահակակետերը կկտրատեն Հայաստանի «կյանքի ճանապարհը»: Բաքվում էլ կորոշեն՝ թողնե՞լ հայերին գազ ստանալ, թե՞ հակառակը՝ փականը կպտտեն: Ահա այսպիսի ամորձատված աշխարհ՝ շրջապատված թշնամիներով:
Եվ սա՞ էր հայերի ուզածը:
Իսկ ռուսները, այո, հեռանում են Արցախից, որն արդեն չկա: Ռուսները շատ գործեր ունեն: Նրանք դեռ Ուկրաինան են ազատելու նացիստներից: Ստացվում է, որ ռուսների համար ամեն մի սվին հաշիվ է:
